Er is veel te doen bij Fort Sabina

Op Fort Sabina wordt de Watersnood van 1953 groots herdacht in dit 70e herdenkingsjaar. Het fort ligt pal in het voormalige rampgebied. Tragisch legendarisch is het lot van de toenmalige fortwachter en zijn gezin, de familie McKay. Het gezin verdronk in zijn geheel, minus één uithuizige dochter. De permanente tentoonstelling op het fort herinnert aan het noodlot van de McKay’s. Daarnaast is er de portretserie ‘Waterlanders’ (2013) van Heijningse overlevenden van de ramp. Als aanvulling op dit alles ontvangt het fort dit jaar de multidisciplinaire kunstexpositie Project 1953. Na opening op vrijdag 1 september, zal de expositie vanaf zaterdag 2 tot en met 10 september voor publiek te zien zijn in de expositieruimtes in de kazerne. 

Het Project 1953 is een initiatief van kunstenaarsechtpaar Martin en Riena Valkhoff uit De Heen. Met een groep van 35 kunstenaars zetten zij in op een creatieve, veelzijdige herdenking van de stormvloed. Iedere deelnemer stelt één werk tentoon. Stilistisch kregen deelnemende kunstenaars een 'carte blanche', hetgeen heeft gezorgd voor een verbluffende diversiteit. De enige voorwaarden gesteld aan schilderijen is een standaard afmeting - schilderijen hebben een afmeting van 30 x 50- en zijn voorzien van een blankhouten baklijst. Dit om eenheid en orde te realiseren in de tentoonstellingsruimte. Naast beeldende kunst bevat de expositie een leestafel met krantenartikelen die verslag doen van de ramp en andere documentatie, waaronder het welbekende boek ‘De Ramp’. Deze indrukwekkende fotoreportage is van overheidswege ter beschikking gesteld aan overlevenden en bevindt zich nog in menig boekenkast. 

Project 1953 was eerder te zien in het kerkje in De Heen. Volgens Martin en Riena Valkhoff heeft de expositie inmiddels meer dan 1300 bezoekers getrokken. Dat aantal laat zien dat de herdenking van de watersnood lééft. Dus we verwachten op Fort Sabina ook een flink aantal bezoekers te mogen ontvangen. Belangrijker dan aantallen zijn de verhalen die loskomen. Menig bezoeker heeft de ramp meegemaakt of heeft naasten en bekenden die dat lot beschoren. Kunstenaars stimuleren het gesprek door bezoekers mee op rondleiding te nemen en over hun eigen werk te vertellen. In de media, waaronder de sociale media, kreeg Project 1953 terecht veel positieve aandacht. 

Het vervolg dat Project 1953 krijgt op Fort Sabina is bij voorbaat memorabel. De groep van 35 kunstenaars krijgt gezelschap van een zestal fotografen. Ook zij verdiepten zich de afgelopen tijd in de herdenking van de watersnood en kregen daarin geheel de vrije hand. Ondergetekende zoekt aansluiting bij de schilders door een drukformaat te kiezen van 40 x 60 cm (een logischer formaat voor een foto) en haar werken te presenteren in een zwarte baklijst. Collegae kozen voor totale onafhankelijkheid. Vooralsnog is het een verrassing hoe de fototentoonstelling eruit gaat zien. Uit contact de afgelopen maanden blijkt ook onder ons een veelbelovende eenheid in diversiteit te zijn ontstaan. De fototentoonstelling komt 'apart' te hangen van het ‘collectief Valkhoff’ teneinde het oorspronkelijke concept van Project 1953 in tact te houden. 

Tula Frijters en fotograaf Gert van der Ros vervaardigden een animatie op muziek van de jonge componiste en violiste. Zij schreef een muziekstuk ter herdenking van de ramp en droeg dit op aan haar grootmoeder die de watersnood meemaakte. 

Bezoekers zullen een hoofdtelefoon mee kunnen nemen op de expositie, door middel waarvan het muziekstuk van Tula Frijters te horen is, alsmede een 'silent tour' vervaardigd door componist en muzikant Favre Luna. Dit is prachtige aanvulling op de beeldende kunsten.

Overigens, ook een interessante leestafel zal worden geïnstalleerd op het fort.

Maar dat is nog niet alles. Ankies Kunstbus brengt de jongste groep deelnemers naar het fort. Tijdens de Kunst en Monumentenroute exposeert een groep basisschoolleerlingen uit Heijningen werken met het thema water. Deze tentoonstelling zal buiten worden opgezet. Niet alleen zijn dus uiteenlopende kunstdisciplines vertegenwoordigd in het kunstproject omtrent ‘1953’, ook de leeftijdsdiversiteit is hoog. Een aantal kunstenaars maakte de watersnood nog mee, de jongsten komen net kijken. Daartussen zijn bijna alle leeftijdscategorieën vertegenwoordigd. Dit laat zien hoe breed gedragen de herdenking van de watersnood is. 

Tijdens het tweede weekeinde van de Kunst en Monumenten Route komt er een regionale groep radiozendamateurs naar het fort. Ten tijde van de ramp speelden radiozendamateurs een cruciale rol in berichtgeving en het oproepen tot noodhulp. Terwijl het in Hilversum nog sluimerde op zondagochtend 1 februari 1953, stroomden van lieverlee alarmerende berichten uit het zuidwesten van Nederland de ether binnen. Nederland werd wakker. Na een bitterlange, uitputtende nacht konden overlevenden in het zuidwesten eindelijk uitzien naar humanitaire hulp. Op zondag 10 september demonstreren radiozendamateurs hun vak op het fort. De (herdenking van de) watersnoodramp is het thema van de uitzendingen. Daarmee vervullen zij nog steeds een voortrekkersrol in crisisberichtgeving en het organiseren van urgente hulp in noodsituaties.

Kom dus zeker op 2, 3 en 9, 10 september naar Fort Sabina. Voor de Kunst, voor de Muziek, voor de gezelligheid.